16 VI b r w dzień świąteczny wybrała się Motykówna Marja lat 22, siostra znanych narciarzy na spacer do Doliny Białego. Tu wspięła się dostępną ścieżką na jedną z wysokich i stromych turni.
Według wszelkiego prawdopodobieństwa Motykówna czytała na szczycie turni książkę, którą obok niej później znaleziono, poczem zasnęła, straciła równowagę i spadła z wysokości około 30 m. Mógł również zajść wypadek potknięcia się na szczycie i upadku.
Przechodzący turyści znaleźli ją nieprzytomną parę metrów od drogi prowadzącej do Białego. Pogotowie Ratunkowe zawiadomione o wypadku zniosło nieszczęśliwą do wylotu Doliny Białego, skąd karetką odwieziono ją do szpitala.
Motykówna doznała złamania obydwu nóg i bardzo ciężkich obrażeń wewnętrznych, tak że po trzech dniach męczarni, nie odzyskawszy przytomności zmarła 18 czerwca.

Dnia 17 lipca spadł z Nosala robotnik kamieniołomów tatrzańskich Franciszek Janiczek, lat 27, który z towarzyszem swoim wybrał się na szarotki. Ciężko rannemu udzielił pierwszej pomocy wysłany przez TOPR na miejsce wypadku Józef Gąsienica Tomków.
Janiczek po przewiezieniu do szpitala zmarł na drugi dzień wskutek ran w głowie.

Dnia 24 lipca wybrał się z Hali Gąsienicowej na Niebieska Turnie od strony Zielonych Stawków Gąś. niejaki Józef Plitzko, lat 26, nauczyciel szkoły powszechnej mniejszościowej w Królewskiej Hucie, stale zamieszkały w Bytomiu. Plitzko zamierzał robić zdjęcia fotograficzne.
Nie znając trudności, jakie piętrzą się z tej strony na Niebieskiej Turni wspinał się coraz to wyżej, aż utknął na trawiastej, mocno nachylonej półce, której już nie zdołał przejść. Obsunął się tu i spadł w przepaść z wysokości około 150 m na śnieg, ponosząc śmierć na miejscu.
Ciało jego wydobyła kompanja wysokogórska, która odbywała na grani Świnicy ćwiczenia. Towarzysz Plitzki, bawiący chwilowo w ten dzień w Zakopanem, zawiadomił rodzinę, która zwłoki zmarłego przez T. O. P. R do kostnicy w Zakopanem, przewiozła do Niemiec.

Tego samego dnia, 24. VII b r. zaszedł drugi nieszczęśliwy wypadek na Hawraniu.
Kolonja Koła Oświatowego z Warszawy, przebywająca na letnisku w Białce, urządziła pod kierownictwem p. M. Węgrzyckiego zbiorową wycieczkę w dwanaście osób na Hawrań.
Uczestnicy wycieczki nie byli wyposażeni w przybory turystyczne, ani też nie przygotowani fizycznie do tego rodzaju uciążliwej tury. To też jedna z pań p. Okraszewska stoczyła się z przełęczy Hawrania żlebem ponosząc bardzo ciężkie obrażenia na głowie i na całem ciele. Jedna z uczestniczek zawiadomiła Pogotowie Ratunkowe telefonicznie z Jaworzyny o wypadku, podając miejsce, gdzie ranna leży.
Wyruszył tam natychmiast samochodem przewodnik Józef Krzeptowski Wawrytko, tamże udali się również żandarmi czescy na pomoc, których Wawrytko prześcignął i pierwszy przybył do rannej.
Okraszewska dawała już bardzo słabe oznaki życia i w godzinę później zmarła. Czescy żandarmi znieśli jej zwłoki do Jaworzyny, gdzie odbyła się następnego dnia komisja sądowo-lekarska, poczem władze czeskie odesłały ciało zmarłej do Białki.

Dnia 7 sierpnia b. r. spadł z północnej strony Lodowego prof. Henryk Altman lat 32 x Warszawy, Zielna 25. i doznał silnego potłuczenia nogi, tak dalece, że o własnych siłach nie mógł ruszyć się dalej.
Na miejscu upadku pozostał 5 dni i dopiero dwóch turystów inż. Friedrich Trapper i inż. Hans Wettrich, którzy wskutek mgły zbłądzili i schodzili do Suchej Doliny również tym szlakiem, gdzie Altman zleciał, znaleźli go w dniu 11. VIII. całkiem przypadkowo.
Altman oznaczył im na mapie miejsce, w którem się znajduje - niestety - zupełnie fałszywie. Turyści wrócili do Jaworzyny, zkąd p. dyr. Karol Kummer wysłał ekspedycję po Altmana. Ekspedycja jednak nie znalazła go na wskazanem na mapie miejscu, które określone było po południowej stronie Kopy Lodowej nad Stawkiem pod Przełęczą, i znów tylko przypadkowo znaleźli Altmana dwaj chłopcy z Jaworzyny, którzy zaprowadzili ekspedycję czeską i wysłaną przez
T. O. P.R . na poszukiwanie Altmana, polską ekspedycję (w składzie: Marusarz Andrzej, Stanisław Gąsienica Byrcyn, Stanisław Gąsienica z Lasu, Jan Gąsienica Tomków i Andrzej Krzeptowski Wawrytko) na miejsce, gdzie leżał ranny. Ztąd zniesiono go w dniu 12. VIII. do Łysej Polany, a dalej samochodem przewieziono do szpitala.

W tymże dniu zgłosiła się do T. O. P. R. żona i szwagier Altmana, zaniepokojeni dłuższą jego nieobecnością. Wracający w samą porę z wyprawy przewodnicy udzielili żonie Altmana wyczerpujących wiadomości o chwilowo zaginionym i szczęśliwie odnalezionym turyście.
Dnia 9. VIII. b. r. zginął na Granatach, w żlebie Drege'a uczeń gimn.
Zbigniew Krzyszkowski lat 20. W dniu krytycznym wybrał się on z siostrami na Halę Gąsienicową i miał się z nimi spotkać na Granatach, celem zaś jego wycieczki było "zrobienie kilku ścianek". Ponieważ siostry jego nie spotkały się z nim, przeto wróciły do Zakopanego na Ustup, gdzie mieszkała ich matka. Rodzina Krzyszkowskicgo nie była początkowo zaniepokojona jego nieobecnością, gdyż Krzyszkowski miał w dniu 11 sierpnia (niedziela) przejść na trasę wyścigu Automobilowego Tatrzańskiego i potem dopiero wrócić.
W dniu 13. VIII. zwróciła się siostra Krzyszkowskiego do T. O. P. R. z prośbą o telefonowanie do schronisk z zapytaniem o brata. Na Hali G. nic nie wiedziano, zaś telefon do Morskiego Oka był zepsuty. T.O. P. R. poleciło równocześnie strażnikowi lasów Władysławowi Suleji przeszukanie ścian Granatów, Fajek i Kościelca, które miał Krzyszkowski robić.
Jednak poszukiwania nie dały chwilowo żadnych pozytywnych rezultatów, wobec tego miało wyruszyć T. O. P. R. na poszukiwanie zaginionego, lecz w ostatniej chwili matka Krzyszkowskiego telefonicznie wstrzymała ekspedycję, oznajmiając, że syna jej pójdą szukać koledzy jego będący na Hali G. Wreszcie dnia 15. VIII. doniósł Władysław Suleja do T. O. P. R. telefonem, że zwłoki Zbigniewa Krzyszkowskiego znalazł p. Zarzycki w żlebie Drege'a.
Ś. p. Krzyszkowski miał rozbitą głowę i strzaskane ciało, z czego wynika, że śmierć nastąpiła w czasie upadku momentalnie.


Żleb Drege'a w dawnych latach wielu turystów próbowało nim schodzić na skróty do Czarnego Stawu, większość z nich ginęła. Nazwa żlebu pochodzi od nazwiska pierwszej ofiary śmiertelnej.




Świadkiem upadku Krzyszkowskiego był ppłk. Korp. Kontr. M. S. Wojsk. dr. Ludwik Tangl, zdążający z towarzyszką p. Anną Zeisberger na Zawrat. Zauważyli oni bowiem jakiś czarno-biały przedmiot lecący z Granatów, lecz nie mogli rozróżnić, czy to był człowiek, czy plecak. Spostrzeżeniem podzielili się z turystami zdążającymi do Zakopanego i turyści ci przyrzekli wstąpić do schroniska i zawiadomić o powyższem zarząd schroniska.
Niestety jak ppłk. Tangl wieczorem tego samego dnia sprawdził, turyści ci do schroniska wcale się nie zgłosili.

Dnia 5. IX. b r. o piątej popołudniu doniesiono telefonicznie z Hali G. do T.O.P.R., że spadł ze ścieżki na Świnicę turysta i odniósł ciężkie rany na głowie i ciele. Natychmiast wyruszyła ekspedycja ratunkowa, która późnym wieczorem spotkała grupę turystów znoszących rannego na Halę Gąsienicową.
Rannym okazał się prof. Edward Fersten lat 30 zamieszkały w Warszawie. Pogotowie zniosło prof. Ferstena do schroniska, poczem do Kuźnic, zkąd przewieziono go karetką do na opatrunek i rekonwalescencję.

W chwili, gdy sprawozdanie powyższe opracowano, gdy lista ofiar zdawało się jest definitywnie zamknięta, jakby dla dopełnienia i tak już przebranej miary śmierci, dwie młode istoty giną na Zamarłej Turni, Marzena i Lida Skotnicówne, w wiośnie życia i wśród radości wzruszeń, jakie daje nie zawsze bezkarnie obcowanie z pięknem i grozą Tatr.
Dnia 6 października b. r Marzena i Lida Skotnicówne wyszły rano z Gąsienicowej przez Kozią Przełęcz celem zrobienia Zamarłej Turni.


Lidia Skotnicówna



Należy tu wspomnieć, że młodsza z nich t. j. Lida przeszła Zamarłą Turnię w r. ub. Równocześnie na Zamarłą Turnię udała się druga grupa, ze Stawów Polskich, złożona z Bronisława Czecha, Józefa Wójcika i Jerzego Ustupskiego.
Wzajemnie grupy te o sobie nic nie wiedziały.

Grupa Br. Czecha, w której Ustupski szedł ostatni znajdowała się już pod dolnym trawersem ściany, gdy zauważono podążające w ich ślady dwie turystki. Po dojściu ich na odległość około 50 m poznano w nich Skotnicówne i głośno wymieniono pozdrowienia, nadto Ustupski zapytał czy mają haki, na co Lida S. odrzekła twierdząco.
Po krótkim czasie doszły Skotnicówne do Ustupskiego, który znajdował się na końcu dolnego trawersu i tu częstowały go cukierkami.
Br. Czech był w tym czasie pod drugim trawersem z Wójcikiem. Ustupski doszedł do grupy Czecha, a Lida Skotnicówna posuwała się tymczasem jako pierwsza wolno naprzód.
Przy drugim haku Lida zapinając karabinek na hak wypuściła go i karabinek zsunął się po linie.
W kilka chwil później Br. Czech zobaczył lecącą głową w dół Lidę i falującą wężykowatym ruchem linę. Marzeny zaś, z powodu zasłaniającej ściany skalnej nie widzieli.
Dopiero przy przekraczaniu t.zw. nyży zobaczył Br. Czech i jego towarzysze leżące dwa ciała w przepaści u stóp Zamarłej Turni.








Lida upadła na śnieg,





















Marzena zaś nieopodal na piargi.



Świadkowie tej tragedji zupełnie wyczerpani psychicznie z trudem pokonując nawet najłatwiejsze miejsca, wyszli na szczyt, poczem okrężną drogą zeszli do martwych ciał.
Nie mieli już co ratować. Późnym wieczorem dali znać z Hali G. telefonicznie o wypadku. Pogotowie Ratunkowe wyruszyło na drugi dzień na miejsce katastrofy i zniosło ciała doliną Roztoki skąd przewieziono je do kaplicy. Dwa dni później odbył się pogrzeb ofiar, który był wielką manifestacją uczuć matki.
Śmierć Skotnicówien i Honowskiej i Krukowskiej w r. ub. jest groźnem memento dla młodych taterniczek biorących sobie za cel wycieczki przerastające ich młodociane siły i doświadczenie taternickie.
Nie wolni od zarzutu są i ci taternicy, którzy siostry Skotnicówne zbyt wcześnie wtajemniczali w trudności wypraw skalnych.

Zagadkowe zniknięcie Loli Hirschównej w r ub. w sierpniu dotąd nie zostało wyjaśnione. Zdawało się, że znalezienie plecaka Hirschównej nad Stawem Jaworowym przyniesie pewne rozwiązanie. To też Pogotowie Ratunkowe wybrało się w połowie sierpnia b. r. ponownie na poszukiwania-niestety - bezowocnie.
Miejsce, na którem czescy żandarmi znaleźli plecak zaginionej, znajdowało się powyżej stawu Jaworowego około 70 m, na zboczu, w niewielkim zagłębieniu. Plecak zawierał legitymację Uniw. Jag. Hirschównej jej przepustkę tatrzańską, ręcznik i przybory do manicure.

Dnia 25 listopada 1929 r. wyrusza Pogotowie w składzie: Zdzisław Ritterschild, Bronisław Czech, Andrzej Wawrytko, Wojciech Wawrytko i Jakub Wawrytko do doliny Litworowej w poszukiwaniu za Włodzimierzem Firsoffem, absolwentem gimnazjum w Zakopanem, który wybrał się samotnie w niedzielę na wycieczkę i nie wrócił w porę do domu.
Utknął on bowiem w dolinie Litworowej w ścianie skalnej, z której, wskutek zaśnieżenia i oblodzenia, nic mógł zejść i zmuszony był z niedzieli na poniedziałek nocować w tej sytuacji niebezpiecznej.
Koledzy Firsoffa zaniepokojeni jego nieobecnością dali w poniedziałek popołudniu znać do Pogotowia, które ze względu na zmrok nie mogło wyruszyć na poszukiwania, gdyż byłoby to i tak bezcelowe i dopiero we wtorek wczesnym rankiem ekspedycja wyruszyła.
Tymczasem Firsoff z poniedziałku na wtorek musiał w tej samej pozycji zanocować w ścianie i czekać ratunku. Pogotowie dotarło we wtorek rano do miejsca, w którem Firsoff był niejako uwięziony i asekurując go pomogło mu wyjść z opresji cało i zdrowo, gdyż poza wyczerpaniem z zimna i głodu nie odniósł żadnych obrażeń cielesnych.
W międzyczasie napływały od krewnych i najbliższej rodziny alarmujące zapytania o Firsoffa, którego los w końcu szczęśliwie wyjaśniono.

Koszta wypraw T. O. P. R. tylko w znikomej części zostały pokryte przez poszkodowanych lub ich rodziny, po największej części koszta te zostały pokryte z funduszów Pogotowia. Fundusze te to subwencje różnych instytucyj spieszących z finansową pomocą tej tak potrzebnej na terenie Tatr organizacji. Skład zarządu Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego nie uległ od r. ub. zmianie.
Ignacy Bujak
Zakopane, 1929. sekretarz T.O.P.R.